COVID Sars Mers İçin Bir Aşı Mümkün Olabilir Mi?

COVID Sars Mers Ve Soğuk Algınlığı İçin Bir Aşı Mümkün Mü?

SARS CoV-2 COVID-19’a neden olan virüs soğuk algınlığından Mers’e (enfekte üç kişiden birini öldüren) her şeye neden olan betacoronavirüs ailesine aittir. Çok çeşitli semptomlara neden olmasına rağmen, bu virüslerin hepsi benzerlikleri aynıdır. Bir aşı hepsini enfeksiyonu önleyebilir mi? Bilim adamları kesinlikle bunu düşünüyorlar.

Yine de bu soruyu araştırmadan önce, betacoronavirüslerin büyüleyici anatomisine dolambaçlı yoldan bilmemiz gerekiyor. Betacoronavirüsler, reseptör adı verilen hücrelerdeki belirli hedeflere mandallanarak hücrelere bağlanmak için sivri uçlarını kullanırlar. Virüsün konakçı hücrelere çeşitli şekillerde yapışmasına yardımcı olur.

Örneğin, COVID-19 ve Sars’a neden olan virüslerin her ikisi de konakçı hücre reseptörüne (ACE2) yapışmak için S1 alanının reseptör bağlanma alanı (RBD) adı verilen bir kısmını kullanır. Ancak soğuğa neden olan virüsler yoktur.

Araştırmacılar, insan hastalığına neden olan tüm betacoronavirüsler arasındaki sivri uçların S1 alanları virüs ailesi üyeleri arasında oldukça değişkenken, S2 alanları oldukça benzerdir.

Virüs yapısındaki benzerlikler önemlidir, çünkü bağışıklık sistemimizin birkaç yakından ilişkili virüs türüne yanıt vermek ve savaşmak için kandırılmasına yardımcı olabilirler. Bunun nedeni, benzer alanların antikorlarımız tarafından tespit edilebilen benzer özelliklere sahip olmasıdır.

Antikorlar, B hücreleri adı verilen özel beyaz kan hücreleri tarafından yapılır. Enfeksiyonda, diğer beyaz kan hücrelerinin virüsleri veya viral olarak enfekte olmuş hücreleri tespit etmesine ve öldürmesine yardımcı olma gibi çeşitli işlevleri vardır. Antikorlar ayrıca COVID-19 durumunda ACE2 gibi hücre reseptörlerini bloke ederek virüslerin hücrelere girmesini durdurabilir.

Bununla birlikte, oldukları kadar güçlü antikorların üretilmesi zaman alır. Koruyucu antikorlar yapmaya başlamak yedi ila on gün sürebilir. B hücreleri hangi antikorların üretileceğini bildiğinde, hatırlayacaklar ve aynı enfeksiyonu tekrar karşılıyorlarsa, neredeyse anında tepki gösterebilirler ve eskisinden daha fazla antikor yapabilirler. Bu özelliğe bellek yanıtı adı verilir.

Aşılar, virüsün, tam gelişmiş bir enfeksiyona gerek kalmadan doğal antikor üretimini tetikleyecek özelliklerini sağlayarak bağışıklık belleği oluşturmaya başlayarak çalışır. İlgili betacoronavirüsler arasındaki yapısal benzerlikler, birkaç virüs ailesi üyesini tanıyan antikorlar üretecek aşılar yapmak için kullanılabilir mi?

Bu bilinmezi açmak için, antikorların çapraz reaktivite olarak bilinen bir fenomen olan birden fazla virüsü tanıyabildiğine bakmak gerekir. Bu gibi testler, Sars’a neden olan başak proteininin S1 alanının RBD kısmına karşı antikorların COVID-19’a neden olan virüsle çapraz reaksiyona girdiğini gösterdi.

Araştırmacılar ayrıca, başak proteininin S2 domaininin kısımlarına karşı antikorların, henüz akran değerlendirmesi yapılmamış bir çalışmada diğer betacorononavirüslerle çapraz reaktif olduğunu (zayıf da olsa) bulmuşlardır. Bununla birlikte, antikor bağlanması, bir hedefin bir aşıya veya ilaca daha da geliştirilmesi için uygun olup olmadığını söylemek için yeterli değildir.

Potansiyel olarak reaksiyona giren antikorların bu keşifleri heyecan vericidir çünkü COVID-19 ile mücadele eden yeni ilaçlara ve aşılara kapı açabilirler. Bir yan ürün, henüz karşılaşmadığımız gelecekteki koronavirüslere karşı biraz koruma sağlama potansiyeli olabilir.

Ancak, bir uyarı notu gereklidir. Her ne kadar antikorlar enfeksiyonla mücadelede güçlü müttefikler olsa da, sağlığımız için ciddi tehditler oluşturabilirler. Antikora bağımlı geliştirme (ADE), bir virüse bağlı bir antikorun aslında bazı beyaz kan hücresi gibi normalde enfekte edemediği hücreler de dahil olmak üzere virüslerin hücrelere girmesine ve enfekte olmasına yardımcı olduğunda ortaya çıkan bir fenomendir.

Virüs beyaz kan hücresine girdiğinde, hücreyi ele geçirir ve etkili bir şekilde Truva atı haline getirir. Bu Truva atları, virüsün hücre içinde saklanmasını ve gelişmesini ve vücudun etrafına yayılmasını sağlar.

Aslında hastalığın seyrini güçlendirir ve hızlandırır. ADE’nin COVID-19’da meydana geldiği bilinmemekle birlikte dang hummasında gözlenmiştir. ADE hakkında hala anlamadığımız çok şey var, ancak bir popülasyonda dolaşan belirli bir virüsün birkaç varyantı olduğunda olasılık en yüksek gibi görünüyor.

Bu nedenle büyük bir soru, soğuğa neden olan virüsler ile COVID-19 arasındaki benzerliklerden yararlanan bir aşının daha büyük ADE riskine neden olup olmayacağıdır. Çoğu COVID aşı denemesi, bu tür geniş çapraz reaktif antikorları ortaya çıkarmayan ve bu nedenle ADE riski oluşturma olasılığı daha düşük olan başak proteininin RBD bölgesine odaklanır.

Olası diğer bir risk antikoru, aşı ile ilişkili gelişmiş solunum yolu hastalığı (ERD) olarak bilinen durumdur. ERD, yüksek antikor seviyeleri virüslere bağlandığında, virüs ve antikor kümelerine neden olduğunda ortaya çıkar. Yığınlar, akciğerlerde küçük hava yollarında tıkanmalara neden olabilir ve bu da potansiyel olarak yıkıcı sonuçlara yol açar. Bu risk, nadir ve olası olmasa da, herhangi bir aşı ve yeni ilaçların yaygın olarak kullanılmadan önce güvenlik açısından uygun şekilde test edilmesini sağlamak için dikkat edilmesi gerektiğini vurgular.

Dengede, potansiyel risklerin yanı sıra çapraz reaktif antikorların işlevselliği hakkındaki sorular göz önüne alındığında, yakın gelecekte bizi Sars, Mers ve bazı soğuk algınlığından koruyacak bir COVID-19 aşısı olması muhtemel görünmemektedir. Ancak açık olan şu ki, bu virüslerin nasıl evrimleştiği, benzerlikleri ve farklılıkları ve bağışıklık tepkimizin nasıl tepki verdiği hakkında daha fazla şey öğrenirsek, COVID-19’a karşı savaşı kazanma şansımız o kadar artar.