Faşizmin İtalya’da Nasıl Uzun Sürdü?

Mussolini’nin Ölümünden Sonra Faşizmin İtalya’da Etkisi Nasıl Uzun Sürdü?

Savaşın bitimine ve 1945 Nisan’ında partizanların vurduğu Il Duce’nin ölümüne kadar demokrasi kurulmamıştı. İtalya’nın savaş sonrası liderleri diktatörlüğün tekrarından kaçınmak için kaygılıydılar. Savaş sonrası anayasa – 1948’de onaylandı – gücün yoğunlaşmasını ve kötüye kullanılmasını önlemek için açıkça tasarlandı. Haklar garanti edildi (örneğin, tutuklama ya da keyfi olarak tutuklama) ve reform çok zorlaştırıldı. Faşizm, geri dönüş korkusu sabit olmasına rağmen, 1940’larda ve 1950’lerde büyük ölçüde tabu kaldı. Küçük ama savaşçı bir neo-faşist parti oyların yaklaşık yüzde beşini kazandı, ancak prensipte kontrol yapıları dışında tutuldu. 1960’da iktidardaki Hıristiyan Demokratlar, yeni faşistlerin oylarını bir hükümet kurmak için kullanmaya çalıştılar. Kitlesel öfke ayaklanma ve protestolarla sonuçlandı. Bir dizi gösterici vurularak öldürüldü. Taktik terk edildi ve yeni faşistler önümüzdeki 30 yıl boyunca politik ana akımın dışında kaldılar. Yine de faşizm, savaş sonrası İtalya’da gizli bir varlıktı.

Neo-faşistler 1960 ve 1970’lerde bir dizi katliam ve demokratik kurumlara şiddetli saldırılarda bulundular. Gençler “kara” örgütlere alındı. İtalyan toplumundaki faşizmin köklü doğasını tam olarak kabul etmemek ve faşist yetkilileri devletten ve yargıdan arındırmak, pek çok alanda süreklilik anlamına geliyordu. Mesela 1930’larda Mussolini’nin geçtiği antisemitik yasaları uygulayan, çok ırklı Yargılama Mahkemesi’ne başkanlık eden Gaetano Azzariti adlı bir sulh yargıcın yargı içinde kalmasına izin verildi. İtalya Anayasa Mahkemesinin başkanlığına dönüştü; Bir büstü hala Roma’daki mahkemenin binalarında duruyor. Toplumun karşısında, eski faşistler rejimden demokrasiye sorunsuz bir şekilde ilerledi. İtalya’nın muazzam savaş sonrası statüsü – ne galip ne de mağlup edildi – faşizme, geçmişe, anıtlarına ve mirasına yönelik bu açıklık eksikliğini açıklamaya yardımcı oldu. Savaş suçlarından bir İtalyan kovuşturulmadı.

Bu yüzden, İtalya hala demokratik bir cumhuriyet olmasına rağmen, anayasası da belirttiği gibi, kurumları genellikle rejim için çalışmış ve sık sık kâr eden insanlarla doluydu. Faşizm gitmişti, ama birçok Faşist hala etraftaydı. Bu derin muğlaklık, örneğin, faşist duvar resimleri üzerinde ulusal bir politika olmadığı anlamına geliyordu. Bazıları güzelce restore edilmiş, bazıları perdelerle kaplanmış, bazıları boyalı. Büyük Faşist anıtlar, İtalya ve Almanca konuşulan topluluklar arasında bölünmelere yol açan Birinci Dünya Savaşı’na atıfta bulunan Zafer Anıtı olarak bilinen Bolzano’daki devasa kemer ile olduğu gibi yerinde kaldı ve çatışma kaynaklarıydı. . Fakat faşizm sadece sembolik değildi. 1970 yılında, eski faşistlerin düzenlediği darbe girişimiyle Roma’da güç almaya çalıştı. Daha sonra yetkililer tarafından susturuldu.

Bununla birlikte, politik olarak, 1990’lara kadar geniş bir anti-faşist fikir birliği tutuldu. Soğuk Savaş’ın sona ermesi ve 1945’ten beri İtalya’yı yöneten kitlesel parti sisteminin çöküşüyle, işler değişmeye başladı. Anti-faşizm ve post-faşizm politik sözlüğe girdi. Neo-faşist parti, adını Ulusal İttifak’a çevirdi ve kendi geçmişiyle ilgili bazı hafif eleştiriler yaptı. Şok edici Tangentopoli arasında(Bribesville) yolsuzluk skandalı, popülistler ilk mesajın molozlarından yeni mesajlar ve yeni politik oluşumlarla ortaya çıktı. Bunlardan biri Silvio Berlusconi idi: TV büyüklüğü, futbol kulübü sahibi ve şovmen. Berlusconi, sağ ve merkez sağda müttefiklere – neo-faşizm işareti ile lekelenenler de dahil olmak üzere – ulaştı. Yeni-faşistleri 1994’te siyasal ortalığa geri götüren Berlusconi, Ulusal İttifak ve partinin çöküşü kalıntılarından oluşan bir başka popülist grupla – bir bölge olan Lega Nord ile bir anlaşma yaptı.

1990’larda ve 2000’lerde, bu “siyasetten geri dönüş” nün bir sonucu olarak, neo-faşistler ulusal ve yerel düzeyde iktidarı ele geçirdiler ve bunu yaptıklarında, çoğu zaman Mussolini ve 1920’ler ve 1930’lar için derin bir nostalji ortaya çıkardılar. Anıtlar tam, Faşist ihtişamına döndü. Zaman zaman ve şaşırtıcı bir şekilde, faşist Rodolfo Graziani’ye (kamu parasıyla birlikte ödenen), Roma yakınlarındaki memleketi Affile’de görev alan yeni faşistlere yeni anıtlar inşa edildi. Yeni neo-faşist hareketler de ortaya çıktı, gençleri katlanarak, 2003 yılında bir grup faşistin Roma’daki bir devlet binasında çömelmeye başladığı yenilikçi CasaPound hareketiyle. Bu arada, İtalya’daki uzun süreli anti-faşizm dalgası zayıftı. Partizan gazilerinin savaş sonrası nesli tükeniyordu. Direniş kutlamaları yoruldu ve tekrarlandı. Anti-faşist değerler artık cumhuriyetin ethosuna merkezi görünmüyordu.

Bugün, İtalya, her ikisi de politikalarında ya da bakış açılarında faşizm karşıtlığına atıfta bulunan iki popülist hareket tarafından yönetilmektedir. İnternet tabanlı Beş Yıldız Hareketi “ne sol ne de haklı” olduğunu iddia ediyor ve marjinalleştirilmiş İtalyanların güçlü ve sıklıkla şiddet içeren bir anti-politik mesaj ile harekete geçirilmesine olan gücünü artırıyor. Sözde hiper-demokratik duruşu çoğu zaman hiyerarşik ve retorik bir çekiciliği “ağa” dayandırır ve bir dizi komplo teorilerini desteklemiştir. Mevcut idare içindeki diğer anahtar oyuncu Lega (eski adı Lega Nord) olup, tarih mezunu lider Matteo Salvini’nin göçmen karşıtı mesajı çok zehirli ve başarılı olduğunu kanıtlamıştır. Anti-faşizm sonrası şimdi merkez sahne. Savaş sonrası dönemin anti-faşist direnişi şimdi, 1920’lerin ve 1930’ların İtalya’sının birleşmesiyle birlikte şimdiki nesillere uzaktır. Partizanlara plaketler – “özgürlük için şehitler” – ülke çapında neredeyse fark edilmeyen stand. Anti-faşist Anayasasının ilk maddesinde belirtildiği gibi, İtalya hala “emeğe dayalı demokratik bir cumhuriyet” midir? Ve o biri kalacak mı