Uçakların Rotaları Neden Düz Değildir?

Uçaklar Rotalarını Nasıl Belirler?

Bu uçaklara sahip şirketler yakıttan ve zamandan tasarruf etmek ve müşterilerini en kısa zamanda gidecekleri yere ulaştırmak için en kısa uçuş rotasını seçerler. Uçuş rotaları uçak harekete geçmeden önce belirlenir. Uçakta seyir hâlindeyken dümdüz gidiliyormuş hissi yaratılsa da aslında durum görünenden oldukça farklıdır. Uçuşun gerçekleştirildiği rota sanılanın aksine eğri bir yapıdadır.

Gökyüzünde gün içinde yük ve yolcu taşımak amacıyla birçok uçak dolanmaktadır. Bu taşıtların gidecekleri yere güvenle varabilmeleri için bir rotaya ihtiyaçları vardır. Uçuş rotaları uçak yolculuğa çıkmadan önce planlanır, düzenlenir ve kontrol edilir. Bu aşamalar yolculuğun güvenle tamamlanması için oldukça önemlidir. Uçuş rotaları, farklı ülkelere ait hava yollarının, uçakların izleyecekleri yolların temel şekilde gösterimini sağlayan güzergah belirleyicilerdir. Rotalar belirlenirken çok sayıda etken göz önünde bulundurulur. Bunlardan en önemlileri gidilmesi gereken yere en kısa yoldan ulaşmak ve harcanacak yakıt miktarını en azda tutmaktır.

‘Rhumb line’ olarak bilinen hat, iki nokta arasında düz bir çizgi üzerindeki en kısa mesafe için kullanılan bir terimdir. Haritadan baktığımızda bir yerden başka bir yere gitmenin en kestirme yolu o iki yeri birleştiren düz bir çizgi üzerinde gitmek gibi görünebilir. Hatta uçak içerisinde olduğumuz zaman diliminde ya da yeryüzünden baktığımızda uçakların dümdüz ilerlediği kanaatindeyizdir. Sanılanın aksine uçaklar eğri bir yol çizerler, bundaki en büyük etmen dünyamızın şeklidir.

Bu yazıyı okuyabilirsiniz.

Türbülans Nedir? Uçağı Düşürür Mü?

Dünyamız yapı itibariyle, eliptik şekillidir bu nedenle kutuplar daha basık, ekvatorlar ise daha geniştir. Bu eliptik şekilden dolayı oluşturulan rota da yay gibi bir şekille çizilmektedir. Uçaklar da genellikle basık olan kutuplardan yararlanıp kutuplara yaklaşarak uçarlar. Bu hem mesafeyi kısaltır hem de uçakların varacakları yere daha kısa sürede varmalarını sağlar. Basit bir coğrafi bilgi kutuplara yakın gitmenin nasıl yarar sağladığını anlatmak için kolaylık sağlayacaktır. Bilindiği üzere kutup noktalarının birleştirilmesiyle oluşan meridyenler dünyanın etrafını kuşatırlar. Ekvator bölgesi en geniş bölge olduğundan burada iki meridyen arasındaki mesafe 111 km kadardır.

Kutuplara doğru dünyanın şekli daralmaya başladığı için de meridyenler arasındaki mesafe azalmaya başlar. Bu azalış daha az km ile daha uzağa gidilmesini sağlar. Bu durum rötar yapmış uçakların gecikme süresini kapatmak için sıklıkla başvurdukları bir yoldur.

       Bazen birçok uçak aynı rotada seyredebilir. Bu seyir her zaman aynı yükseklikte devam etmez. Uçaklar bazen alçalarak bazen de yükselerek ilerler. Aynı rotada ilerleyen uçakların çarpışmaması için bu alçalış ve yükselişlerde aralarında belirli mesafenin olması oldukça ehemmiyet taşır.

Diğer bir etkense hava koşullarıdır. Çünkü hava koşullarının iyi veya kötü olması yolcuların yol boyunca güvenliğini ve uçağın hızını etkileyen önemli bir faktördür. Bu nedenle hava koşullarının kötü olduğu durumlarda belirlenen kısa güzergah değiştirilerek yol uzatılabilir veyahut yolcuları riske atmamak için uçuşlar ertelenebilir.

Sonuç olarak: Kutupların basık olması, uçakların bu yöne yönelerek yollarını kısaltmalarına, rötar sonucu oluşan gecikmeyi kapatmalarına, hızlı ulaşım sağlamalarına, zamandan ve yakıttan tasarruf etmelerine yardımcı olmaktadır.