Görme Engelli İnsanlar Daha İyi Mi Duyar?

Görme Engelli İnsanlar Daha İyi Duyuyor Mu?

Sesin duyulması, seslerden gelen titreşimlerin kulağımıza girmesi ve iç kulağımızın içinde ileri geri hareket etmeleri için kıl hücresi denen saçlara dönüşen küçük saç benzeri yapılara neden olmasıyla ortaya çıkar. Saç hücreleri bu hareketi beynin kullanabileceği bir elektrik sinyaline dönüştürür.

Bir kişinin ne kadar iyi duyabildiği büyük ölçüde bu saç hücrelerinin ne kadar sağlam olduğuna bağlıdır. Bir kez kaybolduktan sonra, geri dönmezler – ve bu görme engelli insanlar için farklı değildir. Böylece görme engelli insanlar fiziksel olarak diğerlerinden daha iyi duyamazlar. Oysa görme engelli insanlar çoğu zaman sesin kaynağını bulmak gibi işiten görevlerde daha iyi performans gösterirler. Bunun nedeni, duyu organlarının ötesine baktığımızda, beyinde neler olduğu ve duyusal bilginin onun tarafından nasıl işlendiğini ortaya çıkarmaktadır. Algı, beyin duyu organlarımızın sağladığı sinyalleri yorumladığında ve beynin farklı bölümlerinin farklı duyusal organlardan gelen bilgilere tepki verdiği zaman ortaya çıkar. Görsel bilgileri işleyen alanlar ve ses bilgisini işleyen alanlar (işitsel korteks) vardır. Ancak görme hissi kaybolduğunda, beyin dikkat çekici bir şey yapar: bu beyin bölgelerinin işlevlerini yeniden düzenler.

Görme engelli insanlarda görsel korteks görsel girdi olmadan biraz “sıkılmış” hale gelir ve kendini “yeniden sarmaya” başlar ve diğer duyulardan gelen bilgiye daha duyarlı hale gelir. Yani görme engelli  insanlar vizyonlarını kaybetmiş olabilirler, ancak bu, bilgiyi diğer duyulardan işlemek için daha büyük bir beyin kapasitesi bırakır. Beyinde yeniden örgütlenme derecesi, birinin görüşünü kaybettiği zamana bağlıdır. Beyin hayatında herhangi bir noktada kendisini yeniden düzenleyebilirsiniz yetişkinlik dahil, fakat çocukluk döneminde beyin değişikliğe uyum sağlamak daha edebilmektedir. Bunun nedeni, çocukluk döneminde beynin hala gelişmesi ve beynin yeni organizasyonunun mevcut biriyle rekabet etmek zorunda olmamasıdır. Sonuç olarak, çok erken yaşlardan beri görme engelli olan insanlar beyinde daha büyük bir yeniden örgütlenme düzeyini göstermektedir. Yaşamın erken dönemlerinde görme engelli olan insanlar, daha sonra yaşamakta olan, duyma ve duyuşsal görevlere dokunan görme engelli insanlardan daha iyi performans gösterirler.

Beyindeki yeniden yapılanma aynı zamanda görme engelli insanların bazen kendi kalan duyularını ilginç şekillerde nasıl kullanacaklarını öğrenebildikleri anlamına da gelir. Örneğin, bazı görme engelli insanlar ekolokasyon kullanarak etraflarındaki nesnelerin yerini ve boyutunu hissetmeyi öğrenirler. Ağızlarıyla tıklamalar üreterek ve ekoları dinleyerek, görme engelli insanlar çevrelerindeki nesneleri bulabilirler. Bu yetenek görsel kortekste beyin aktivitesi ile sıkı bir şekilde bağlantılıdır. Aslında, eko-vahiyerlerdeki görsel korteks, ses bilgisine, görüşte görsel bilgi ile aynı şekilde cevap verir. Başka bir deyişle, eko-protektörlerde işitme, beyindeki görmeyi çok büyük ölçüde değiştirmiştir.

Ama her görme engelli olan kişi otomatik olarak uzman bir eko-vektor değildir. Görme engelli bir kişinin ekolokasyon gibi bir beceri geliştirip geliştiremeyeceği, bu görevi öğrenmeye harcanan zamana bağlıdır – bu görüşü gören insanlar bile bu beceriyi yeterli eğitim ile öğrenebilirler , ancak görme engelli insanlar muhtemelen yeniden düzenlenmiş beyninden geri kalan duyulara daha fazla ayarlanmasından faydalanacaktır. Görme engelli insanlar da günlük görevleri yerine getirmek için kalan duyularına daha fazla güveneceklerdir, bu da onların kalan duyularını günlük olarak eğitmeleri anlamına gelir. Yeniden düzenlenmiş beyin, kalan duyularını kullanma konusundaki daha büyük deneyim ile birlikte, görme engelli insanlarda işitme ve dokunma konusunda bir kenara sahip olan görme engelli kişilerde önemli faktörler olduğuna inanılmaktadır.