Sri Lanka’nın Müslümanları kimler?

Sri Lanka’daki Terör Olaylarının Nedenleri

Sri Lanka’nın Müslüman topluluğu ülke genelinde yayılmıştır, ancak adanın nüfusunun % 9,7’sini oluşturmaktadır. Çoğu Sri Lanka Müslümanının Sünni olmasına rağmen, bazıları İslam’ın tasavvufi Sufizm biçimini izleyen çok çeşitli bir topluluktur. Dilbilimsel olarak, çoğu Ana dili olarak Tamilce’ye sahiptir ve çoğu zaman onları Hindular ve Hristiyanlarla birlikte adanın Tamil azınlığının bir parçası olarak kategorize edilmesine yol açar. Ancak, çoğunluğu Sinhala dilini konuşan Müslümanlar var.
Sri Lanka’nın Müslüman cemaatinin kökenleri, Güney ve Güneydoğu Asya ile Orta Doğu arasındaki tarihi ticaret yollarına kadar uzanıyor. Orta Doğu’dan gelen tüccarlar (Araplar ve Persler), yedinci yüzyılda Sri Lanka’ya da yayılan Güney Hindistan’da ticari çıkarlar geliştirdi. Bu Orta Doğu tüccarları, Tamil ve Sinhalese kadınlarıyla evlendi ve adanın doğusuna Batticaloa ve Ampara çevresine yerleşti.

16. yüzyılda Sri Lanka’yı kontrol etmeye başlayan Portekizliler, adanın Müslümanlarını tanımlamak için “Moor” terimini kullandılar (tıpkı dünya genelinde karşılaştıkları diğer Müslüman topluluklarını yaptıkları gibi). Sonuç olarak, yerel bir “Mağribi” kimliği kuruldu. 20. yüzyılın başlarında, bazı Müslümanlar bunu benzersiz bir “Seylan Moor” ırksal kimliği olarak tanıtmışlardır (adaya sömürge döneminde Seylan adı verilmiştir). Onlar, güney Hindistan ve kuzey Sri Lanka’da kökeni olan yerel Tamil topluluğundan ayıran bir Arap mirasını varsaydılar.

Müslüman siyasi liderler, bu “Mağribi” kimliğini desteklemeye devam etti, toplu bir Arap “kan bağlantısı” üzerine odaklandılar ve adanın Müslümanlarının herhangi bir dile bağlı olmadıklarını belirttiler (çoğu Tamilce konuşsalar bile). Bu, kendilerini İslam inancına bağlı Tamiller olarak gören Hindistan Tamil Nadu’daki Müslümanlardan farklı. 1956’da, Sinhala Tek Yasası olarak adlandırılan Yasa, Sinhalese’yi ülkenin resmi dili haline getirdi ve militan gruplar kurmaya başlayan Tamilce konuşan gruplar tarafından ayrımcı kabul edildi. 1983 yılında Sri Lanka ordusuna Tamil saldırıları düzenlediğinde Sinhalese çetelerini “Siyah Temmuz” olarak bilinen bir dönemde Tamillere saldırmaya zorladı. Sri Lanka hükümeti ile bir dizi Tamil grubu arasında, özellikle de Tamil Eelam Kurtuluş Kaplanları (LTTE) arasında savaşan ve 2009 yılına kadar süren bir iç savaşı tetikleyen 3 bin Tamil sivil öldürüldü.

Çatışmanın başlarında, bazı Tamilce konuşan Müslümanlar, Tamil mücadelesinin yanında yer aldı. Ancak bu kısa süre sonra değişti, Müslümanlar da Tamil ayrılıkçıları için bir hedef haline geldi. Bir de 1990 yılında böyle bir saldırı bunun Kattankudy ilçesinde iki camiyi bastı yaklaşık 150 kişi LTTE’ye tarafından öldürüldüler. Tamil Kaplanlarının isyanının ortasında, da’wa (misyoner) İslami hareketler Sri Lanka’ya geldi. Bununla birlikte, ülkeye “yeni” siyasal İslam düşünceleri ve farklı kıyafet kuralları getirildi. Bu aynı zamanda farklı Müslüman gruplar arasında çatışmaları tetikledi. Örneğin 2006’daki bir olayda, İslami köktenciler Sufi Camisine saldırdılar, Müslüman topluluk Sri Lanka’da bölünmüş ve İslami köktencilik ortaya çıkmıştı. Son zamanlarda bir başka ihtilaf da gündeme geldi.

Budist aşırılık yanlıları ve Sinhala milliyetçileri de son yıllarda birçok kez Müslümanlarla çarpıştı ve bazı Müslümanların ölümüne yol açtı. Nitekim, Sri Lanka’daki Müslümanların hem Tamiller hem de Sinhalese tarafından hedef alındığı göz önüne alındığında, neden radikal bir Müslüman grup, özellikle Hıristiyanlar gibi başka bir azınlık grubunu hedef alıyor ? Büyük olasılıkla, bu militan grup (eğer saldırıların gerisindeyse), genel kiliseyi de içeren Hristiyan kilisesi dahil olmak üzere Batı ve Batı kurumlarını gören genel cihadi söyleminden ilham alıyor. Bu saldırıların ardından ülkenin sonuçlarının ne olacağını bilemeyiz. Ancak Sri Lanka’da yeni bir şiddet başlamış gibi görünüyor.